Kpss Kitapları

Değerli Öğretmen Adayı Arkadaşlarım;

KPSS sorularının ilan edilmesinin ardından Eğitim Bilimleri 96. soru ile ilgili bir takım tartışmalara şahit olmaktayız. ÖSYM tarafından cevap anahtarında doğru cevabın C olarak verildiği bu sorunun gerçek doğru cevabı E seçeneğidir. Bu durum gerekçeleri ile aşağıda belirtilmiştir.

2011 KPSS Eğitim Bilimleri Sınavının 96. Sorusu

“Sosyal öğrenme kuramına göre, model alma yoluyla öğrenme dikkat, hatırlama, tekrar ve güdülenme olmak üzere dört adımda gerçekleşir. Bireyin hangi modellerin davranışlarına dikkat edeceğini ve hangi koşullarda dikkat ettiği davranışı sergilemek için güdüleneceğini belirleyen bazı etkenler vardır.

Aşağıdaki örneklerden hangisinde bu etkenlerden herhangi birine vurgu yapılmamaktadır?

Bilindiği üzere gözlemcinin model davranışını tekrar edip etmeyeceğini etkileyen kendisinden, modelden ve davranışın kendisinden kaynaklanan etkenler söz konusudur. Soru bu çerçevede değerlendirildiğinde:

(A ) seçeneğinde okul takımında oynayan Emre’nin ünlü bir oyuncunun davranışlarına benzer hareketler yaptığından söz edilmektedir. Ünlü olmak model için önemli bir pekiştireçtir. Bu ünlülük Emre için de aynı davranışları yapma konusunda dolaylı bir pekiştireç rolü oynadığından onun üzerinde güdüleyici bir rol oynamaktadır. Yani dolaylı yolla öğrenmeyi sağlayan bir etkendir.

(B) seçeneğinde Ezgi, öğretmen tarafından arkadaşlarının azarlandığına tanık olduğu için yemeğini bitirmeden masadan kalkmamaktadır. Bu durum dolaylı cezanın sonucudur. Bu da dolaylı öğrenmeye yol açan bir durumdur.

(C) seçeneğinde Gamze arkadaşlarının ayağa kalktığını görünce ayağa kalkmaktadır. Burada da model davranışları öğrenmede rol oynamaktadır.

(D) seçeneğinde Cem kaza geçiren birisinin yardımına koşan bir başkasının diğerlerinin gözünde ilgi odağı olduğunu görünce ki bu durum model için bir pekiştirme, Cem için de dolaylı pekiştirmedir; aynı davranışları sergilemeye başlamıştır. Bu durum da dolaylı öğrenmeyi sağlayan bir etkendir.

(E) seçeneğinde aynı 2009 KPSS 97. sorusunun (A) seçeneğine benzer bir seçenek konulmuştur. 2009 sınavında da farklı bir tarzla hemen hemen aynı soru sorulmuş (gerçi o soru doğrudan doğruya model davranışının sonuçları açısından sorulmuştur) ve o zaman (A) seçeneği yanlış olarak kabul edilmiştir. Seçenek aynen şu şekildedir. “Ali’nin konuşma tarzı, çok sevdiği beden eğitimi öğretmeninin konuşma tarzına benzemektedir.”

2011 sınavı 96. sorunun E seçeneği incelendiğinde “Burak’ın konuşma tarzı ve konuşurken yaptığı hareketler annesinden çok babasına benzemektedir.” şeklindedir. Burada parçada sözü edilen dolaylı yolla öğrenmenin 4 basamağına ilişkin hiçbir ifade bulunmamakta sadece Burak’ın davranış benzerliğinin kiminkine daha uygun olduğundan söz edilmektedir.  

Bununla beraber E seçeneğinde dolaylı güdülenme olduğu iddia edilmektedir. Oysaki dolaylı güdülenme olması için modelin pekiştirilmesi gerekmektedir.

Bu nedenle bu seçeneğin doğru olduğu söylenemez.

Karşılaştırma açısından 2009 sorusu aşağıdadır.

97. Sosyal öğrenme kuramlarına göre, çocukların

gözledikleri modellerin davranışlarını taklit edip

etmeyecekleri birçok etken tarafından belirlenir.

Bu etkenlerden bir tanesi de modelin davranışlarının

sonuçlarıdır.

Aşağıdaki ifadelerden hangisi bu duruma bir

örnek olabilir?

A) Ali’nin konuşma tarzı, çok sevdiği beden eğitimi

öğretmeninin konuşma tarzına

benzemektedir.

B) Hasan, kendisine örnek aldığı abisinin sigara

içtiği için hastalandığını duyunca sigara içmemeye

karar vermiştir.

C) Ayşe, küçük ablasından çok, büyük ablasının

giyim tarzının kendisine daha çok yakışacağını

düşünmektedir.

D) Genç bir futbolcu takıma girince, uzaktan

hayranlık duyduğu tecrübeli takım arkadaşının

kendini beğenmiş tavırları karşısında ona

öfke duymaya başlamıştır.

E) Emre saçını, sevdiği bir pop şarkıcısının

saçlarına benzer şekilde kestirmektedir.

Sözün Özü: Belirtilen soru tartışmasız bir biçimde hatalıdır. Peki bu hata düzeltilir mi derseniz, öyle olmasını umut etmekteyiz. Yalnız ÖSYM’nin bu hatayı düzeltmemesi de olasıdır. Zira burası Türkiyedir.

Eğitimci – Yazar

Oğuzhan ÜNAL